ارزهای دیجیتال چیست؟ نگاهی اجمالی به ماهیت و کارکرد آنها

ارزهای دیجیتال در دهه اخیر به سرعت در حال گسترش هستند. بیت‌کوین که اولین ارز دیجیتال محسوب می‌شود، در سال 2009 ایجاد شد و پس از آن انواع مختلف دیگری از ارزهای دیجیتال مانند اتریوم، لایت کوین و… پدیدار شدند.

ارزهای دیجیتال بر خلاف پول‌های فیات مانند دلار یا یورو، توسط بانک‌های مرکزی صادر نمی‌شوند و بیشتر به صورت غیرمتمرکز و بر اساس شبکه‌هایی مانند بلاک‌چین عمل می‌کنند.

در این مقاله قصد داریم به بررسی ویژگی‌ها، مزایا و معایب ارزهای دیجیتال و همچنین پیش‌بینی آینده آن‌ها بپردازیم. امید است پس از مطالعه مطالب زیر، شما دید روشن و جامعی نسبت به این پدیده نوظهور مالی-فناورانه داشته باشید.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال نوعی ارز است که فقط به صورت دیجیتال یا الکترونیکی در دسترس است. به آن پول دیجیتال، پول الکترونیکی
، ارز الکترونیکی یا سایبرکش نیز می گویند.

ارزهای دیجیتال ویژگی فیزیکی ندارند و فقط به صورت دیجیتال در دسترس هستند.

تراکنش های مربوط به ارزهای دیجیتال با استفاده از رایانه یا کیف پول الکترونیکی متصل به اینترنت یا شبکه های مشخص انجام می شود.

در مقابل، ارزهای فیزیکی، مانند اسکناس و سکه های ضرب شده، ملموس هستند، به این معنی که دارای ویژگی ها فیزیکی مشخصی هستند.

تراکنش‌های مربوط به چنین ارزهایی تنها زمانی امکان‌پذیر می‌شوند که دارندگان آنها دارای مالکیت فیزیکی این ارزها باشند.

ارزهای دیجیتال کاربرد مشابه ارزهای فیزیکی دارند. می توان از آنها برای خرید کالا و پرداخت هزینه خدمات استفاده کرد. آنها همچنین می توانند استفاده محدودی را در میان برخی از جوامع آنلاین مانند سایت های بازی، پورتال های قمار یا شبکه های اجتماعی پیدا کنند.

ارزهای دیجیتال همچنین تراکنش‌های فوری را امکان‌پذیر می‌کنند که می‌توانند به‌طور یکپارچه در سراسر مرزها انجام شوند. به عنوان مثال، برای شخصی که در ایالات متحده مستقر است ممکن است به یک طرف مقابل مقیم سنگاپور به صورت ارز دیجیتال پرداخت کند، مشروط بر اینکه هر دو به یک شبکه متصل باشند.

ویژگی های ارزهای دیجیتال

همانطور که قبلا ذکر شد، ارزهای دیجیتال فقط به صورت دیجیتالی وجود دارند. معادل فیزیکی ندارند. ارزهای دیجیتال می توانند متمرکز یا غیرمتمرکز باشند. ارز فیات که به شکل فیزیکی وجود دارد، یک سیستم متمرکز تولید و توزیع توسط بانک مرکزی و سازمان‌های دولتی است. ارزهای دیجیتال برجسته مانند بیت کوین و اتریوم نمونه هایی از سیستم های ارز دیجیتال غیرمتمرکز هستند.

ارزهای دیجیتال نه تنها برای خرید و فروش کالا و خدمات میتوانند استفاده شوند، بلکه برای انتقال ارزش بین افراد و سازمان ها در شبکه های آنلاین مختلف نیز می توانند کاربرد داشته باشند. برای مثال، یک توکن بازی می تواند عمر یک بازیکن را افزایش دهد یا به آن قدرت های اضافی بدهد.

انواع ارزهای دیجیتال

ارز دیجیتال یک اصطلاح فراگیر است که می تواند برای توصیف انواع مختلف ارزهای موجود در حوزه الکترونیکی استفاده شود. به طور کلی، سه نوع مختلف ارز وجود دارد:

کریپتوکارنسی

کریپتوکارنسی نوعی ارز دیجیتال هستند که از رمزنگاری برای امنیت و تأیید معاملات در یک شبکه استفاده میکنند.  این بدان معناست که ارزهای رمزارز از کدهای پیچیده ای استفاده می کنند که معاملات را رمزگذاری و رمزگشایی میکنند و از دخالت اشخاص ثالث جلوگیری میکنند.

کریپتوکارنسی بر روی یک شبکه غیرمتمرکز بنام بلاکچین اجرا می شوند که تمام معاملات را به صورت شفاف و قابل ردیابی ثبت می کند. ارزهای رمزارز توسط خود کاربران ایجاد می شوند که به فرآیند استخراج یا ماینینگ معروف است.

بیتکوین و اتریوم دو ارز کریپتوکارنسی مشهور هستند که از الگوریتم های مختلفی برای استخراج و تأیید معاملات استفاده می کنند. ارزهای رمزارز در برخی کشورها مانند آمریکا، اروپا و ژاپن قانونی هستند و در برخی دیگر مانند چین، هند و ترکیه ممنوع یا محدود شده اند.

نکته مهم: ارزهای رمزنگاری شده به عنوان ارزهای مجازی در نظر گرفته می شوند زیرا مقرراتی ندارند و فقط به صورت دیجیتالی وجود دارند.

ارزهای مجازی

پول های مجازی، ارزهای دیجیتال غیرقانونی هستند که توسط توسعه دهندگان یا یک سازمان بنیان گذار که متشکل از سهام داران ذینفع در این فرآیند کنترل می شوند.

ارز های مجازی همچنین می توانند به صورت الگوریتمی توسط یک پروتکل شبکه مشخص کنترل شوند.

یک نمونه از یک ارز مجازی یک توکن شبکه بازی است که اقتصاد آن توسط توسعه دهندگان تعریف و کنترل میشود.

پولهای مجازی می توانند بر اساس قواعد و الگوریتم هایی که در شبکه تعیین شده اند، عمل کنند. ارز های مجازی معمولا برای مقاصد خاصی مانند بازی های آنلاین، شبکه های اجتماعی یا پلتفرم های خلاقیت طراحی شده اند.پول های مجازی ممکن است با ارزهای دیگر قابل تبادل نباشند یا ارزش ثابتی نداشته باشند.

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی

ارز های دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) ارزهای دیجیتال تنظیم شده ای هستند که توسط بانک مرکزی یک کشور صادر می شوند. یک CBDC می تواند مکمل یا جایگزینی برای ارز سنتی فیات باشد.

برخلاف ارز فیات که به دو صورت فیزیکی و دیجیتالی وجود دارد، یک CBDC صرفاً به صورت دیجیتالی وجود دارد. انگلستان، سوئد و اروگوئه چند کشوری هستند که در حال بررسی برنامه‌هایی برای راه‌اندازی نسخه دیجیتالی  ارزهای فیات بومی خود هستند.

استفاده از CBDC به عنوان ابزاری برای افزایش سرعت و امنیت سیستم‌های پرداخت متمرکز، کاهش هزینه‌ها و خطرات رسیدگی به پول نقد، و ترویج مشارکت مالی بیشتر برای افراد و شرکت‌هایی که به خدمات بانکی متعارف دسترسی ندارند، پیشنهاد شده است. آنها همچنین ممکن است پرداخت های برون مرزی را آسان تر کنند و نیاز به ارز خارجی را کاهش دهند.

معرفی یک CBDC ایالات متحده تعدادی از مشکلات را به همراه دارد. به عنوان مثال، برای اینکه کنگره مجوز صدور CBDC را صادر کند، باید زیرساخت های امنیتی و حریم خصوصی قوی وجود داشته باشد. دولت همچنین باید تأثیرات احتمالی روی سیاست پولی و مدیریت عملیاتی تغییر از پول معمولی به CBDC را ارزیابی کند.

مزایا و معایب ارزهای دیجیتالی

مزایای ارزهای دیجیتال

انتقال سریع و زمان تراکنش

از آنجایی که ارزهای دیجیتال عموماً در یک شبکه وجود دارند و بدون واسطه نقل و انتقالات را انجام می دهند، مدت زمان لازم برای انتقال ارزهای دیجیتال بسیار سریع است.

از آنجایی که پرداخت ها با ارزهای دیجیتال مستقیماً بین طرفین معامله بدون نیاز به هیچ واسطه ای انجام می شود، تراکنش ها معمولاً آنی و کم هزینه هستند. این در مقایسه با روش‌های پرداخت سنتی که شامل بانک‌ها یا اتاق‌های پایاپای است، بهتر است. تراکنش‌های الکترونیکی مبتنی بر ارز دیجیتال نیز ثبت و شفافیت لازم را در معاملات به همراه دارد.

بدون نیاز به ساخت فیزیکی

بسیاری از الزامات برای ارزهای فیزیکی، مانند ایجاد تأسیسات تولید فیزیکی، برای ارزهای دیجیتال وجود ندارد. چنین ارزهایی همچنین در برابر نقص های فیزیکی یا کثیفی موجود در ارز فیزیکی مصون هستند.

اجرای سیاست های پولی و مالی

تحت رژیم ارزی فعلی، فدرال رزرو از طریق یک سری واسطه – بانک ها و موسسات مالی – برای گردش پول در یک اقتصاد کار می کند. CBDC ها می توانند به دور زدن این مکانیسم کمک کنند و یک سازمان دولتی را قادر می سازد تا پرداخت ها را مستقیماً به شهروندان پرداخت کند. آنها همچنین با رفع نیاز به ساخت فیزیکی و حمل و نقل اسکناس از مکانی به مکان دیگر، روش های تولید و توزیع را ساده می کنند.

هزینه های تراکنش ارزان تر

ارزهای دیجیتال امکان تعامل مستقیم در یک شبکه را فراهم می کنند. به عنوان مثال، یک مشتری می‌تواند مستقیماً به یک مغازه‌دار تا زمانی که در یک شبکه قرار دارد، پول پرداخت کند.

حتی هزینه‌های مربوط به تراکنش‌های ارز دیجیتال بین شبکه‌های مختلف در مقایسه با هزینه‌های ارزهای فیزیکی یا فیات نسبتاً ارزان‌تر است.

با حذف واسطه هایی که به دنبال رانت اقتصادی از پردازش تراکنش هستند، ارزهای دیجیتال می توانند هزینه کلی یک تراکنش را ارزان تر کنند.

غیر متمرکز

ارزهای دیجیتال ممکن است غیرمتمرکز باشند. این بدان معناست که آنها توسط هیچ دولت یا موسسه مالی کنترل نمی شوند. ارزهای دیجیتالی که غیرمتمرکز هستند، آنها را در برابر دخالت دولت، سانسور و دستکاری مقاوم تر می کند. تمرکززدایی به این معنی است که کنترل واقعی ارز دیجیتال در طیف وسیع تری از مالکان یا کاربران پخش می شود.

حریم خصوصی

با توجه به اینکه تراکنش با ارزهای دیجیتال به داده های شخصی مرتبط نیست، به کاربران سطح بالایی از حریم خصوصی و ناشناس بودن داده می شود. بنابراین آنها برای کسانی که می خواهند از محرمانه بودن معاملات مالی خود محافظت کنند بسیار مفید هستند.

قابل دسترس در سراسر جهان

هر کسی با اتصال به اینترنت می تواند از ارزهای دیجیتال در هر نقطه از جهان استفاده کند. بنابراین این خدمات به ویژه برای افرادی که به موسسات بانکی متعارف دسترسی ندارند مفید است. علاوه بر این، بسیاری از این خدمات بانکی فقط نیاز به دسترسی به اتصال به اینترنت دارند. برای مناطق جغرافیایی که با زیرساخت های مالی قوی توسعه نیافته اند، ارزهای دیجیتال ممکن است گزینه قوی تری باشند.

معایب ارزهای دیجیتال

مسائل مربوط به ذخیره سازی و زیرساخت

در حالی که ارزهای دیجیتال به کیف پول فیزیکی نیاز ندارند، مجموعه ای از الزامات خاص خود را برای ذخیره سازی و پردازش دارند. به عنوان مثال، اتصال به اینترنت مانند تلفن های هوشمند و خدمات مرتبط با ارائه آنها ضروری است. کیف پول های آنلاین با امنیت قوی نیز برای ذخیره ارزهای دیجیتال ضروری هستند.

پتانسیل هک

منشأ دیجیتالی آنها، ارزهای دیجیتال را مستعد هک می کند. هکرها می توانند ارزهای دیجیتال را از کیف پول های آنلاین بدزدند یا پروتکل ارزهای دیجیتال را تغییر دهند و آنها را غیرقابل استفاده کنند. همانطور که موارد متعدد هک در ارزهای دیجیتال ثابت کرده است، ایمن سازی سیستم ها و ارزهای دیجیتال یک کار در حال پیشرفت است.

ارزهای ناپایدار

ارزهای دیجیتالی که برای تجارت استفاده می‌شوند ممکن است تغییرات شدیدی در قیمت داشته باشند.به عنوان
مثال، ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال منجر به شکل گیری انبوهی از ارزهای دیجیتال با سرمایه گذاری کم شده
است که قیمت های آنها به سرعت بر اساس خواسته های سرمایه گذاران تغییر می کنند.

ارزهای دیجیتال دیگر نیز در روزهای ابتدایی خود روند قیمتی مشابهی را دنبال کرده اند. به عنوان مثال، دلارهای لیندن که در بازی آنلاین Second Life استفاده می‌شود، در روزهای ابتدایی خود، روند قیمتی مشابهی داشت.

این بدان معناست که ارزهای دیجیتال ممکن است بر اساس عوامل مختلفی مانند تقاضا و عرضه، اخبار و رویدادها، رقابت و نوآوری، تغییرات قانونی و سیاسی، و تکنولوژی و امنیت، افزایش یا کاهش قابل توجهی در ارزش خود داشته باشند. این تغییرات ممکن است در بازه های زمانی کوتاه یا بلند رخ دهند و ممکن است فرصت ها و چالش هایی را برای معامله گران و سرمایه گذاران ایجاد کنند.

پذیرش محدود

ارزهای دیجیتال هنوز به طور رایج به عنوان وسیله پرداخت توسط خرده فروشان و سایر شرکت ها استفاده نمی شوند. به همین دلیل، استفاده از آنها برای تراکنش های معمول  ممکن است دشوار باشد. اگرچه ارزهای دیجیتال محبوبیت زیادی پیدا کرده اند، اما هنوز در بسیاری از مکان ها عملکردهای محدودی در معاملات روزمره وجود دارد.

عدم برگشت پذیری

در  شبکه ارز دیجیتال، معاملات غیرقابل برگشت هستند.یعنی که هر وقت یک معامله صورت گیرد، نمیتوان آن را
باطل کرد. حتی اگر  اشتباه یا تقلب شده باشد، این یک نقطه ضعف باشد.

این همچنین برای کسانی که تازه وارد فضای ارزهای دیجیتال شده اند، یک نقطه ضعف بزرگ است، زیرا یادگیری آنها نیاز به زمان و تجربه دارد. از آنجایی که هیچ منطقه نظارت مرکزی برای بسیاری از ارزهای دیجیتال وجود ندارد، کاربران جدید نمی توانند به سادگی به شعبه محلی خود مراجعه کنند تا برای بسیاری از ارزهای دیجیتال کمک دریافت کنند.

ارزهای دیجیتال بانک های مرکزی در سراسر جهان

برخی از بانک های مرکزی بزرگ در سراسر جهان شروع به انتشار ارزهای دیجیتال خود کرده اند. برخی از نمونه های بزرگتر و قابل توجه تر شامل کشورهای زیر است.

چین: از سال 2020، بانک خلق چین (PBOC) یوان دیجیتال، که به نام e-CNY نیز شناخته می شود، در تعدادی از مناطق چینی آزمایش می کند.
میلیون‌ها شهروند چینی در حال حاضر از یوان دیجیتالی که برای معاملات خرده‌فروشی در نظر گرفته شده استفاده می‌کنند.

سوئد: همچنین از سال 2020، Riksbank سوئد ارز دیجیتال e-krona را آزمایش کرده است. کرون الکترونیکی برای تکمیل استفاده رو به کاهش سوئد از ارز و دسترسی عموم مردم به یک سیستم پرداخت ایمن و مؤثر ایجاد می شود.

اتحادیه اروپا: یک یورو دیجیتالی که ممکن است توسط بانک مرکزی اروپا (ECB) صادر شود و برای معاملات خرده فروشی در منطقه یورو استفاده شود، در حال بررسی است.

انگلستان: بانک مرکزی انگلستان در حال بررسی چشم انداز راه اندازی ارز دیجیتال «Britcoin» است. سیستم پرداخت بریتانیا توسط یک ارز دیجیتال پشتیبانی می‌شود که می‌تواند وابستگی کشور به پول نقد را نیز کاهش دهد.

کانادا: بانک کانادا در حال انجام تحقیقات و مشاوره در مورد ایده ایجاد CBDC است.

آینده ارزهای دیجیتال

ارزش ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین اگرچه بالا رفت، اما تا حد زیادی برای سفته بازی یا خرید سایر دارایی
های سفته بازی استفاده می شود. اگرچه نشانه هایی از پذیرش تجاری در کشورهایی مانند السالوادور وجود دارد،
اما نوسانات و پیچیدگی زیاد این ارزها آنها را برای اکثر برنامه های روزانه غیرعملی می کند.

بسیاری از شرکت‌ها سعی کرده‌اند با معرفی استیبل کوین‌هایی که ارزش آن‌ها به قیمت ارز فیات ثابت است،
نوسانات را کاهش دهند. این معمولاً با واریز مقدار معادل فیات انجام می شود که می توان برای تعویض توکن ها
استفاده کرد. با این حال، صادرکنندگان استیبل کوین مانند تتر از این سپرده‌ها برای سرمایه‌گذاری‌های سوداگرانه‌تر
استفاده کردند و این نگرانی‌ها را در مورد آسیب‌پذیری آن‌ها در برابر سقوط بازار افزایش دادند.

یکی دیگر از کاربردهای احتمالی در ارزهای الکترونیکی بانک مرکزی است، که می تواند توسط بانک یا مقام پولی
یک کشور صادر شود.
این ارزها مانند ارزهای رمزنگاری شده در کیف پول های آنلاین استفاده و ذخیره می شوند، اما به بانک مرکزی اجازه
می دهند که توکن ها را به دلخواه صادر و مسدود کند. چندین کشور، مانند چین، نسخه های دیجیتالی از ارزهای
خود را پیشنهاد کرده اند.

همچنین بخوانید: آینده ارزهای دیجیتالی

آیا می توان درCBDCها سرمایه گذاری کرد؟

بعید است که CBDCها برای سرمایه گذاری های سفته بازانه مفید باشند، زیرا احتمالاً با ارزش یک ارز پایه مرتبط هستند.
با این حال، همچنان امکان سرمایه گذاری در آن ارزها از طریق بازارهای فارکس وجود خواهد داشت.

چگونه یوان دیجیتال چین را خریداری می کنید؟

یوان دیجیتال یا e-CNY فقط برای شهروندان چینی ساکن در 23 شهر بزرگ در دسترس است. کاربران می توانند با
دانلود یک اپلیکیشن و اتصال آن به حساب های بانکی خود، یوان دیجیتال خریداری کنند.

چگونه یک ارز دیجیتال بسازید؟

اکثر ارزهای دیجیتال با انتشار آنها در اتریوم یا بلاک چین دیگری که قادر به اجرای قراردادهای هوشمند است ایجاد می شوند. صادرکننده ابتدا باید تصمیم بگیرد که چه تعداد توکن صادر کند و قوانین خاصی که معاملات یا مالکیت را محدود می کند. هنگامی که این انتخاب‌ها در قرارداد هوشمند کدگذاری شدند، صادرکننده مقدار کمی از ارز دیجیتال را برای پرداخت هزینه محاسباتی صدور توکن‌ها پرداخت می‌کند.

در پایان

ارزهای دیجیتال دارایی هایی هستند که فقط برای تراکنش های الکترونیکی استفاده می شوند. آنها هیچ شکل فیزیکی ندارند، اگرچه می توان آنها را با پول معمولی یا سایر دارایی ها مانند سکه و طلا مبادله کرد. اگرچه محبوب ترین ارزهای دیجیتال، ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین هستند، بسیاری از دولت های ملی در حال بررسی انتشار ارزهای دیجیتال متمرکز خود هستند.